Khuôn mẫu ngọn đồi cao thường xảy ra trong một thời kỳ tăng trưởng mạnh của một xu thế cấp 1 tăng trưởng. Khuôn mẫu này thường xảy ra khi toàn thị trường nói chung tăng trưởng rất mạnh (như giai đoạn sau tết âm lịch tới đầu tháng 3/2007 vừa qua). Khuôn mẫu này bắt đầu hình thành bằng một cuộc tăng giá cổ phiếu từ 50% đến 150% hoặc cao hơn nữa trong một thời gian rất ngắn (khoảng 1 – 2 tháng). Giá cổ phiếu dường như tăng không thể có điểm dừng (NĐT nào nắm giữ PS, trong thời gian sau tết sẽ có cảm giác này, giá tăng như máy bay lên thẳng, mỗi ngày ngủ dậy là có từ 5 – 10% lợi nhuận)
Ví dụ minh họa cho nhà đầu tư (ví dụ chỉ có tính chất minh họa, không có ý ám chỉ cổ phiếu đó là tốt hay xấu, nên mua hay nên bán) Khi tình huống này xảy ra, bạn nên đánh giá ngay tình hình để không bỏ lỡ cơ hội :
+ Ở một cố phiếu cụ thể đây là kỳ đầu hay là kỳ cuối của quá trình tăng ? Nếu là kỳ đầu (mới tăng được 10 – 15%) thì nên cân nhắc có vào thị trường hay không ?
+ Nếu là kỳ cuối thì có hình thành giai đoạn tạo nền vững chắc không ?
Nếu bạn quan sát kỹ và có kinh nghiệm thì trong giai đoạn sau tết âm lịch đến đầu tháng 3/07 sẽ có hai sự lựa chọn khá an toàn :
+ Xông vào tranh mua PS (kỳ đầu của khuôn mẫu ngọn đồi cao)
+ Nhảy sóng với BCs (kỳ cuối của khuôn mẫu ngọn đồi cao) (nhiều BCs dao động ổn định, giản đơn và rất dễ nhận thấy)
Đó là chuyện của quá khứ rồi, biết để mà tận dụng cơ hội cho lần sau, không nên nuối tiếc (không nhận ra cơ hội) hay hoang mang (trót mua trên đỉnh đồi), nên quan sát và suy ngẫm xem khuôn mẫu ngọn đồi cao có thể chuyển dịch thành những khuôn mẫu nào trong tương lai
Khuôn mẫu vai – đầu – vai : chớ nên mua hay nhảy sóng khi bờ vai bên phải chưa hình thành
Ở phía trên cố vấn đang nói về quá khứ, nhưng từ bây giờ có thể có lúc sẽ đề cập đến tương lai, nên khi đưa ví dụ minh họa, sẽ xóa đi tên của cổ phiếu đó cho khách quan
Trong trường hợp này, nếu NĐT nôn nóng nhảy sóng, NĐT sẽ thành công 1 lần khi mua 62 và bán 66, nhưng khoản lãi của NĐT và một phần vốn không nhỏ sẽ tan theo dòng nước khi giá cổ phiếu tiếp tục đi xuống để hình thành bờ vai bên phải. Giá xuống 62 NĐT lại ôm tiếp (thậm chí ôm nhiều hơn cả lần trước) bây giờ xuống tới 45 thì … ôi thôi.
NĐT có thể thấy kể cả khi đã hình thành bờ vai bên phải thì cũng chưa có gì chắc chắn là giá cố phiếu sẽ không giảm tiếp.Thế mình cứ học thuộc các loại khuôn mẫu là mua – bán ngon lành đúng không ? Đó mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa đủ, thị trường là một quá trình vận động không ngừng, đồ thị luôn chuyển biến từ hình thái khuôn mẫu này sang hình thái khuôn mẫu khác, cái tương lai mới là cái quan trọng, điều đó đòi hỏi tư duy của NĐT phải luôn vận động cùng với sự vận động của thị trường.
NĐT đừng cứng nhắc trong suy nghĩ về chuyện cứu giá này nọ. Điều tiết về mặt vĩ mô là chuyện đương nhiên (không có thị trường Chứng khoán nước nào nằm ngoài sự điều tiết vĩ mô của nhà nước) nhưng đó là chuyện tác động, định hướng trong dài hạn. NĐT cũng đừng suy nghĩ cứng nhắc về chuyện giá nó không lên vì đại gia, khoai tây gì gì đó làm giá. Họ là một thành tố của thị trường, hành động của họ cũng phải tuân theo quy luật của thị trường.
Chẳng hạn với ví dụ vai – đầu – vai trên, khi NĐT mua lại lần 2 với giá 62, giá cứ giảm xuống 45 như hiện tại. NĐT kiên quyết cho rằng khoai tây, đại gia nó làm giá nên giá mới giảm thê thảm như vậy. Thiệt hại sẽ thuộc về NĐT trước tiên.Khi giá down tiếp xuống dưới 55, nếu NĐT suy nghĩ khách quan thì ý nghĩ đầu tiên hiện ra : giá đã xuống dưới vòng cổ 55 (neckline) tức là đồ thị đang chuyển sang một khuôn mẫu khác, cần phải bán ở giá 55 và theo dõi tiếp, hiển nhiên thiệt hại của NĐT đã giảm từ 27% xuống còn 11% và cơ hội lấy lại 11% đó đang xuất hiện khi đồ thị cho thấy giá có thể đi lên sau khi chạm mức 45. Hình thái mới của đồ thị tuy chưa rõ, nhưng cơ hội là rất lớn.
Xin phép được quay lại để nói kỹ về khuôn mẫu vai – đầu – vai này vì đây là hình mẫu hình thành khi có những biến cố quan trọng, nó là dấu hiệu quan trọng cho thấy xu thế thị trường đã chuyển từ xu thế giá tăng sang xu thế giá giảm. Khuôn mẫu vai – đầu – vai là sự mô phỏng theo hình dáng đầu và hai vai con người. Con người thì hai vai bằng nhau (không tính các bác vai bị lệch, hì hì hì) nhưng khuôn mẫu này thì không nhất thiết đỉnh của hai vai phải bằng nhau. Cái quan trọng của khuôn mẫu này là cái vòng cổ (neckline) ở ví dụ trên vòng cổ dao động trong khoảng 53 – 55. Khi giá tiếp tục giảm xuống dưới vòng cổ thì có thể khẳng định xu thế giảm chắc chắn đã xuất hiện, mô hình khuôn mẫu vai – đầu – vai đã bị phá vỡ, cần chuyển sang dự báo mô hình khuôn mẫu tiếp theo.
Khuôn mẫu cờ chữ nhật – cơ hội rất tốt của những người chuyên nghiệp, nhưng cũng là cái bẫy với những người mới nếu lòng tham trỗi dậy
Khuôn mẫu cờ chữ nhật là một mô hình tiếp tục của xu thế thị trường trong ngắn hạn. Giá cổ phiếu dao động với ngưỡng hỗ trợ và cản trên rất dễ nhận thấy. Ví dụ dưới đây thuộc về một bluechip, sau khi từ khuôn mẫu ngọn đồi cao chuyển sang khuôn mẫu cờ chữ nhật. Khi NĐT nhận ra khuôn mẫu này và muốn nhảy sóng với nó, NĐT nên hết sức chú ý một số điểm sau :
+ Độ dài của cờ, điều này là quan trọng nhất với những người chưa có kinh nghiệm
+ Xu thế trước đó của cờ và xu thế sau đó của cờ. Nếu giá cổ phiếu đang tăng rất cao rồi chuyển sang hình mẫu này, xu hướng chung của thị trường lại có chiều hướng giảm, NĐT nên suy tính đến việc giá cổ phiếu sẽ rớt xuống dưới mức hỗ trợ. Cái bẫy ở đây đối với những người mới đó là sự dễ dàng của khuôn mẫu và lòng tham, NĐT có thể thành công 1 lần, 2 lần nhưng có thế đến lần thứ 3 khi NĐT quyết định xuống tiền mạnh tay thì giá nó rớt cái rầm xuống dưới mức hỗ trợ.
Khuôn mẫu cờ đuôi nheo – biết cho vui chứ người mới không nên nhao vào
Đây là một khuôn mẫu rất phổ biến trong thực tế, nhưng rất khó xử lý. Nó đòi hỏi việc xử lý tình huống cần có thêm rất nhiều thông tin và công cụ hỗ trợ. NĐT nên tránh xa khuôn mẫu này.
Khuôn mẫu cái nêm hướng xuống (Falling Wedge) – cân nhắc khi thị trường đi xuống, nên chớp lấy khi thị trường đi lên
Khuôn mẫu FW là một khuôn mẫu kỹ thuật có khuynh hướng chỉ báo giá sẽ tăng, khi khuôn mẫu mới được hình thành thì khoảng cách giữa hai đường xu thế rộng, sau đó độ rộng giảm dần khi giá Chứng khoán giảm. Sự biến động của giá hình thành một chóp nón (hình cái nêm) hướng xuống dưới do đỉnh và đáy dần hội tụ.
Khi giá vượt ra khỏi đường kênh bên trên là dấu hiệu đảo chiều xu thế giá cấp 3 của cổ phiếu. Lý thuyết thì như vậy, nhưng khi thực hành vì là người mới chưa có kinh nghiệm, NĐT cần hết sức lưu ý :
+ Xu hướng chung của thị trường thời điểm đó là gì ? thị trường đang lên hay xuống ?
+ Giá cổ phiếu vào thời điểm xem xét có mức cản tâm lý nào không ? (giá tâm lý ở trong trường hợp này là 500)
+ Có biểu hiện nào về câu cá tại đáy không ? (Bottom Fishing)
Xin giải thích một chút thế nào gọi là câu cá tại đáy, thực chất chính là ôm vào để nhảy sóng đấy. Khi thị trường đi xuống, khi giá tâm lý ở đây là 500, thì sẽ có những người tới mức giá 500 là họ ôm vào, nhưng chỉ cần có lời 5 – 10% là họ nhảy ra ngay.
Theo lý thuyết thì khi giá vượt ra khỏi đường kênh bên trên là có thể mua được, nhưng với tình hình thị trường đi xuống + giá tâm lý 500 thì NĐT nên chờ đợi T+3 xem giá có quay xuống tiếp không rồi hãy có quyết định.
Nếu gặp trường hợp khuôn mẫu FW trong các điều kiện sau :
+ Thị trường đang lên
+ Cổ phiếu nghiên cứu là một bluechip
+ Giá cổ phiếu đứng giá một thời gian dài
NĐT nên mua ngay khi giá cổ phiếu vượt qua đường kênh bên trên mà không cần phải suy tính gì hết.
